معرفی انواع بارنامه و قوانین و اجزاء تشکیل دهنده آن
برای افرادی که حرفه‌شان با حمل و نقل کالاها گره خورده است، بارنامه یا Bill of lading یک مفهوم کانونی است که در مرکز فرایند حمل و نقل کالا از یک مبدا به مقصد قرار دارد. این سند که اطلاعات کاملی از تمام طرفین درگیر با فرایند ارسال کالا در آن درج شده است کاربردهای فراوانی دارد؛ از اثبات انعقاد قرارداد حمل و نقل میان طرفین، سندی به عنوان رسید دریافت کالا توسط شرکت حمل و حامل بار و همچنین سند مالکیت کالا در زمان حمل کالا و همچنین سندی دال بر انتقال مالکیت کالا از فرستند به گیرنده.
بارنامه چیست و انواع آن کدامند؟
در واقع بارنامه را می‌توان شناسنامه یک محموله دانست که توسط آن حقوق طرفین درگیر در فرایند حمل توسط آن محفوظ می‌ماند، و همچنین توسط آن این امکان وجود دارد که بار مورد نظر توسط فرستنده و گیرنده مورد رهگیری قرار بگیرد. همچنین در اختلافات تجاری و همچنین زمانی که نیاز پرداخت بیمه وجود دارد نیز بارنامه به عنوان مرجع قضاوت و تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر پس از برقراری سامانه جامع انبارها تمام بارنامه‌ها به صورت الکترونیکی صادر می‌شود.
چه نوع بارنامه‌هایی وجود دارد و آنها بر چه اساسی تقسیم‌بندی می‌شوند؟
بارنامه هوایی
این نوع بارنامه همانطور که از اسم آن پیداست مخصوص حمل بار با هواپیماهای باربری است که توسط شرکت حمل هوایی بار صادر می‌شود. این نوع بارنامه که مانند دیگر انواع بارنامه شامل تمامی اطلاعات محموله نیز هست، در چند نسخه برای شرکت هوایی باربری، فرستنده و گیرنده بار صادر می‌شود.
بارنامه دریایی
مهم‌ترین سند حمل بار توسط کشتی‌های باربری بارنامه دریایی است که شامل اطلاعات جامعی از نام و مشخصات کشتی گرفته، تا بندر مبدا و مقصد، توضیحات و مشخصات محموله، و مشخصات فرستنده و گیرنده را در بر می‌گیرد. به طور سنتی این نوع بارنامه به عنوان سندی صادر می‌شود که قابل معامله است.
بارنامه زمینی (حمل با کامیون)
یکی از رایج‌ترین شیوه‌های حمل کالا در داخل کشور و همچنین حمل به کشورهای همسایه از طریق جاده و توسط کامیون‌ها است. به همین دلیل نیز این نوع بارنامه یکی از رایج‌ترین انواع بارنامه است که به عنوان مجوز حمل بار شناخته می‌شود و صدور آن نیز پس از دریافت مدارک خودرو و راننده و آزمایش سلامت راننده صورت می‌گیرد. در مورد حمل و نقل محموله‌ها به خارج از کشور یعنی بارنامه بین‌المللی بر اساس استاندارد CMR صادر می‌شود.
بیشتر بخوانید: کارگو چیست؟
انواع دیگر بارنامه‌ها
علاوه بر بارنامه‌هایی که ذکر شد می‌توان به بارنامه سراسری، بارنامه ریلی، بارنامه فیاتا، بارنامه On Deck در حمل دریایی، بارنامه مرکب و بارنامه پلیس راهی اشاره کرد. بارنامه پلیس راهی که در هیچ منبع رسمی ثبت نمی‌شود معمولا برای حمل بار به صورت زمینی و برای مسافت‌های کوتاه صادر می‌شود که هدف آن نیز پرداخت عوارض و کارمزد کمتر است.
بارنامه چه زمانی صادر می‌شود؟
بارنامه به طور معمول در زمان تحویل کالا به شرکت حمل یا حامل بار صادر می‌شود. به عنوان مثال در حمل دریایی بارنامه معمولا پس از بارگیری کالاها بر روی کشتی صادر می‌شود و در حمل هوایی نیز هنگام پذیرش محموله در فرودگاه مبدا و پس از انجام تشریفات اولیه صادر می‌گردد.
در مورد حمل بار زمینی یا جاده‌ای نیز پس از تحویل بار به کامیون و بارگیری آن و در زمان حرکت حامل به سوی مقصد بارنامه مربوطه صادر می‌شود.
قوانین بارنامه
قوانین بارنامه با اینکه شاید در کشورهای مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد ولی معمولا از زاویه طرف‌های درگیر در فرایند حمل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مورد اول قوانین مربوط به فرستنده بار و گیرنده بار است که معمولا شامل ثبت دقیق مشخصات بار، و گیرنده آن، حضور به موقع فرستنده و گیرنده برای بارگیری و تخلیه محموله، پرداخت هزینه حمل بار توسط یکی از طرفین به صورت پیش کرایه یا پس کرایه است.
قوانین بارنامه از نگاه شرکت حمل و نقل نیز شامل ثبت دقیق مشخصات بارنامه در سیستم مرکزی، بایگانی اسناد بارنامه، موضوعات مربوط به بیمه کردن بار است.
حامل بار نیز باید در زمان مقرر برای تحویل گرفتن بار در محل مورد نظر حاضر باشد، سلامت محموله را تضمین کند، بدون تاخیر به سوی مقصد حرکت کند تا به موقع محموله را به گیرنده تحویل دهد.
مطالب مرتبط: فریت بار (همه چیز درباره فریت بار)
اجزاء تشکیل دهنده بارنامه چیست؟
یکی از مهم‌ترین موارد درج شده در تمام انواع بارنامه‌ها شماره سریال بارنامه، شماره بارنامه یا کد رهگیری است که شماره یکتایی است که بارنامه با آن ثبت و شناخته می‌شود. زمان صدور بارنامه نیز که برای تسویه هزینه حمل و شرکت‌های بیمه از اهمیت برخوردار است نیز در بارنامه‌ها درج می‌شود.
در ادامه بارنامه‌ها مشخصات کامل فرستنده و گیرنده شامل نام و نام خانوادگی، کد یا شناسه ملی، و آدرس دقیق محل بارگیری و محل تخلیه بار درج می‌شود.
در ادامه نیز مشخصات راننده اول و در صورت وجود راننده دوم و همچنین ناوگان مورد استفاده برای حمل بار می‌آید. پس از این قسمت نیز نوبت به شرح کامل مشخصات محموله می‌رسد که شامل نوع و تعداد کالاها، نوع بسته‌بندی آنها، وزن خالص و ارزش محموله ثبت می‌شود. ارزش محموله اهمیت زیادی برای شرکت‌های بیمه دارد و به همین دلیل نیز باید به دقت ثبت شود.در بخش پایانی اطلاعات نیز جزییات مربوط به کرایه و هزینه حمل از جمله کرایه پایه، هزینه بیمه، حق پایانه و دیگر موارد درج می‌گردد.
کد رهگیری بارنامه کجاست؟
در بارنامه‌های قدیمی‌تر که به صورت دستی و کاغذی صادر می‌شدند، معمولا هر بارنامه شامل عددی یکتا به نام شماره بارنامه بود. اما پس از الکترونیکی شدن بارنامه‌ها و پس از صدور آنها برای هر یک از ناوگان‌های حمل کالا کد رهگیری صادر می‌شود که توسط آن می‌توان بار مربوطه را رهگیری کرد.
این شناسه یکتا همچنین مهم‌ترین عددی است که بارنامه در سیستم جامع توسط آن شناسایی می‌شود. این کد معمولا در بارنامه‌ها قسمت بالایی آن نوشته می‌شود تا رویت آن سریع‌تر و آسان‌تر صورت بگیرد.
نحوه رهگیری بارنامه چگونه است؟
استعلام بارنامه یکی از ویژگی‌های مهم است که دسترسی و پیگیری بار مربوطه را توسط فرستنده، گیرنده و درگیر ذی‌نفعان ممکن می‌کند. با الکترونیکی شدن صدور بارنامه و ایجاد سامانه‌های برخط در حال حاضر استعلام بارنامه نسبت به گذشته بسیار سریع‌تر و کارامدتر شده است.
برای استعلام بارنامه روش‌های مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از استعلام بارنامه از سایت راهداری، استعلام با کدملی، استعلام از طریق کد رهگیری، استعلام بارنامه با شماره پلاک از مراجع ذی‌ربط مانند سامانه‌های حمل‌ونقل و پلیس‌راه‌ها و گمرکات اشاره کرد.
خدمات لجستیکی مجموعه الرافدین
دپارتمان لجستیک گروه الرافدین که خدمات جامعی را به صورت تخصصی در زمینه حمل‌ونقل کالا و لجستیک به کارفرمایان ارائه می‌کند، توانسته است با در اختیار داشتن کارشناسان خبره شبکه‌ای گسترده در تمامی خدمات مورد نیاز در این صنعت را گسترش دهد.
حمل بار به عراق و دیگر کشورهای منطقه، ارائه زنجیره کامل خدمات لجستیکی، مدیریت و اجرای عملیات لجستیک پروژه‌ها، حمل و نقل بین‌المللی-ترکیبی، تشریفات گمرکی، انبارداری و تهیه و تکمیل اسناد و مجوزات حمل و ترخیص از جمله خدماتی است که دپارتمان لجستیک گروه الرافدین به کارفرمایان خود ارائه می‌دهد. شما همچنین می‌توانید مقاله جامع در مورد فعالیت‌های دپارتمان لجستیک الرافدین به عنوان شرکت حمل و نقل به عراق و دیگر کشورهای منطقه را مطالعه فرمایید.
برای ارتباط سریع با متخصصین و کارشناسان مجموعه الرافدین می‌توانید با شماره 02188921210 تماس حاصل فرمایید. همچنین با پر کردن فرم زیر و وارد کردن اطلاعات خود، کارشناسان دپارتمان لجستیک الرافدین در اسرع وقت با شما برای مشاوره رایگان تماس خواهند گرفت.
سوالات متداول